„Wiek Oświecenia”

Idea wydawania czasopisma poświęconego epoce Oświecenia, które skupiałoby badaczy różnych dyscyplin naukowych zainteresowanych epoką, zrodziła się w latach siedemdziesiątych w Zespole Literatury Oświecenia, którego kierownikiem był wówczas, jak i przez następnych lat dwadzieścia, profesor Zdzisław Libera. Przyciągnął do współpracy dwu wybitnych badaczy: historyka prawa Bogusława Leśnodorskiego i historyka sztuki- Stanisława Lorenza. Ten ostatni stanął na czele utworzonego w 1974 roku Komitetu Redakcyjnego rocznika, który, za zgodą ówczesnego rektora UW miał wychodzić w Wydawnictwach Uniwersyteckich.

Komitet Redakcyjny skupiał historyków (m.in. Barbara Grochulska, Witold Kula, Jerzy Michalski, Emanuel Rostworowski i Andrzej Zahorski), historyków sztuki (Andrzej Ryszkiewicz), historyków literatury (Mieczysław Klimowicz i Ewa Rzadkowska), historyków nauki i pedagogiki. Pierwszy numer rocznika ujrzał światło dzienne w 1977 roku. Profesorowi Liberze, faktycznemu sprawcy i organizatorowi przedsięwzięcia, zależało na utrzymaniu rytmu kolejnych edycji, co w tamtych czasach (okres napięć społecznych, stan wojenny, słaba wydolność drukarń) nie było łatwe. „Wiek Oświecenia” większość swych roczników poświęcał określonej problematyce. Był bardziej serią książek tematycznych niż typowym periodykiem sukcesywnie wydobywającym do druku rozprawy z teki redakcyjnej. I tak np. drugi numer (z 1978 roku) poświęcony został sporom o Stanisława Augusta i polski klasycyzm. Numer piąty (z 1988 roku) przyniósł pokłosie badań pracowni Bogusława Leśnodorskiego, którego zespół pracował nad zagadnieniem „Elit społecznych w Polsce”. Numer siódmy zajął się problemem antyku w kulturze Oświecenia.

W pierwszym dziesięcioleciu działalności udało się wydać jedynie pięć tomów. Od schyłku lat osiemdziesiątych było już nieco lepiej, by w latach dziewięćdziesiątych utrzymać w zasadzie rytm „rocznika”. Obok zeszytów tematycznych, które powstawały wokół problemów określanych przez Redakcję, pojawiły się numery powiązane z wielkimi rocznicami polskiego i europejskiego Oświecenia: „Wokół Rewolucji Francuskiej i Sejmu Czteroletniego”, czy „W dwusetną rocznicę Powstania Kościuszkowskiego”. Profesor Libera, po śmierci Lorenza i Leśnodorskiego, przejął cały trud redakcji naukowej. Prowadził pismo do ostatnich swych dni. Po jego odejściu redakcje przejęła Teresa Kostkiewiczowa, faktycznie związana z „Wiekiem Oświecenia” od jego początków. W ostatnich latach pismo zmieniło szatę graficzną, zachowując podstawową ramę konstrukcyjną i oczywiście interdyscyplinarną koncepcję naukową. Nowe władze Wydawnictw Uniwersyteckich zapewniają znaczne skrócenie cyklu wydawniczego, tu warto – dla sprawiedliwej pamięci – wspomnieć red. Elżbietę Nogowiczową, poprzednią dyrektorkę wydawnictw, która włożyła dużo pracy i dobrej woli dla utrzymania pisma na odpowiednim poziomie wydawniczym.