Maria Olszewska

Zainteresowania naukowe

Główne zainteresowania naukowo – badawcze: dzieje dramatu i teatru w II połowie XIX i I połowie XX wieku; historia i antropologia literatury, genologia, szczególnie pogranicze literatury i gatunków użytkowych – historia świadomości polityczno-społecznej społeczeństwa polskiego i jej odzwierciedlenie w literaturze II połowy XIX;   analiza wybranych, często zapomnianych dziś utworów literatury polskiej XIX i XX wieku.

Książki

Książki autorskie

“Tragedia chłopska“. Od W. L. Anczyca do K. H. Rostworowskiego. Tematyka ” kompozycja ” idee, , Warszawa 2001.

Człowiek w świecie Wielkiej Wojny. Literatura polska z lat 1914-1919 wobec I wojny światowej. Wybrane zagadnienia, Warszawa 2004.

Studenci z Królestwa Polskiego przed powstaniem styczniowym. (Glosa do “Lalki” Bolesława Prusa), Warszawa 2004.

W poszukiwaniu sensu. Szkice o literaturze polskiej XIX i XX wieku, Warszawa 2005.

W kręgu meteorologii i astronomii. Słownictwo pism Stefana Żeromskiego, t. 10, Kraków 2007.

Heroizm ludzkiego istnienia. W kręgu wybranych zagadnień etycznych w literaturze polskiej II połowy XIX i I połowy XX wieku. Szkice, Warszawa 2008.

Drogi nadziei. Polska proza historyczna 1876-1939 wobec kryzysu kultury, Warszawa 2009.

Stefan Żeromski. Spotkania, Warszawa 2015.

Książki pod redakcją

Literatura wobec I wojny światowej, praca zbiorowa pod red. M.  J. Olszewskiej i J. Zacharskiej, Warszawa 2000.

Czytanie modernizmu, pod red. M. Olszewskiej i G.  Bąbiaka, Warszawa 2004.

Światy Stefana Żeromskiego, pod red. M.  Olszewskiej i G.  Bąbiaka, Warszawa 2005.

Zapomniany dramat, t. I i II, pod red. M. J. Olszewskiej i K. Ruty-Rutkowskiej, Warszawa 2010.

Żeromski i inni, pod red. M. Gabryś-Sławińskiej i M.J. Olszewskiej, Lublin 2015.

Dramat historyczny ostatnich 150 lat: problemy lektury, pod red. M. J. Olszewskiej i D.M. Osińskiego, Warszawa 2016.

Wybrane artykuły

Elizy Orzeszkowej lekcja miłosierdzia (Anastazja), “Polonistyka” 2010, nr 10, s. 32-38.

Medytacja w prozie poetyckiej Bronisławy Ostrowskiej (“Rozmyślania” na tle jej utworów poetyckich), w: Medytacja. Postawa intelektualna, sposób poznania, gatunek dyskursu. Studiared. T. Kostkiewiczowa  i M. Saganiak, Warszawa 2010, s. 191-220.

Między tradycją a nowatorstwem ” modernistyczne misteria balladowe Emila Zegadłowicza (Nawiedzeni), w: Obraz cloveka v literature, editor Jan Wiendl, Praha 2010, s. 62-63.

Traumatyczne doświadczenia starości (“Chłopcy” Grochowiaka, “Kundel” Stampfla, “Biłek” Iwaszkiewicza), w:“Potrzeba sacrum”. Literatura polska okresu PRL-u, pod red. M. Ołdakowskiej-Kuflowej, Lublin 2012, s. 415-440.

Wokół Ojczyma Józefa Narzymskiego, czyli o trudnym polskim rachunku sumienia, “Literacje” 2013, nr 1/ 28/, s. 32-44.

Książka o starej kobiecie. Próba analizy. Szkic, w: Stanisław Brzozowski. Powroty, red. D. Trześniowski, Radom 2013, s. 159-185.

Codzienność kresowa utrwalona w pamięci, czyli “Szczenięce lata” Malchiora Wańkowicza, w: Pogranicza, Kresy, Wschód a idee Europy, red. A. Janicka, G. Kowalski, Ł.  Zabielski, Białystok 2013, s. 467-490.

Dzieje Józefa w komediowym ujęciu Włodzimierza Perzyńskiego, w: Biblia w literaturze polskiej: Romantyzm ” Pozytywizm ” Młoda Polska, Cz. 2Stary Testament, red. E. Jakiel i J. Mosakowski,  Gdańsk 2014, s. 79-101.

“Omyłka”, czyli Bolesława Prusa rozrachunki z rokiem 1863, “Niepodległość i Pamięć”, 2014, r. XXI, nr 1-2 (45-46), s. 263-292.

Rzecz o niemożliwym dialogu kultur ” świat bizantyjski i świat rzymski w czasie pierwszej wyprawy krzyżowej(“Count Robert of Paris” Waltera Scotta w kontekście “Aleksjady” Anny Komneny), w: Tradycje bizantyjskie. Romantyzm i inne epoki, red. E.  Kasperski, O.  Krysowski, Warszawa 2014, s. 165-183.

Pytanie o zbawienie świata i człowieka ” “Ecce homo” Ewy Szelburg-Zarembiny. Dawny teatr na nowo odczytany, w: Dramat i teatr religijny. Wyróżniki i paradygmaty, red. W.  Karczmarek, i J. Michalczuk, Lublin 2014, 259-284.

Narodowe rekolekcje i rozrachunki, czyli literatura polska wobec I wojny światowej.Wybór, “Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego” Seria Scripta Humana, t. 2, red. D. Kulczycka  i R. Sztyber, Zielona Góra 2014, s. 103-136

W cieniu apokalipsy, czyli “Niebo w płomieniach” Jana Parandowskiego, w:Przekleństwo i harmonia nieskończonego. Z zagadnień literatury Młodej Polski i epok późniejszych, red. K. Badowska, Łódź 2014, s. 156-178.

Lekcja wiary i patriotyzmu w poematach św. Arcybiskupa Zygmunta Szczęsnego Felińskiego- “Praksedzie” oraz “Oskarze i Wandzie“, “Zeszyty Naukowe Szkoły Wyższej Przymierza Rodzin w Warszawie” 2014, nr 10, s. 159-190.

Wojna jako obłęd świata. Rozważania po lekturze “Klucza przepaści” Andrzeja Struga w: Andrzej Strug. Dzieło i czasy, red. A.  Kargol, Warszawa 2014, s. 169 ” 196.

“Oko proroka, czyli Hanusz Bystry i jego przygody. Lektura w kontekście “Tajemnic Paryża“, w: Eugeniusz Sue. Życie ” twórczość ” recepcja, red. D. Kulczycka i A. Narolska, “Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego”. Seria Scripta Humana, t. 3, Zielona Góra 2014, s. 225-244.

Stanisław Vincenz czyta “Madonnę Busowiską” Władysława Łozińskiego, czyli o filozofii lektury, “Kijowskie Studia Polonistyczne”, t. XIX, Kijów 2012, s. 51-59.

Marian Szyjkowski. Zapomniany historyk literatury i komparatysta, w: Historie literatury polskiej 1864-1914, red. U.  Kowalczuk i Ł. Książyk, Warszawa 2015, s. 110-116.

Wobec fatalizmu Losu (Stanisław Wyspiański Klątwa ” John Millington Synge Jeźdźcy do morza). Szkic, “Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 1916, 3 (33), s. 255-278.

“Cicha” bohaterka opowiadania “Trzy czerwone róże” Jana Józefa Szczepańskiego, w: Od Lema do Sienkiewicza (z Ingardenem w tle), red. M. Cyzman, A. Skubaczewska-Pniewska i D. Brzostek, Toruń 2017, s. 413-434.

Kwestia “rusińska” (ukraińska) w wybranych powieściach Tomasza Teodora Jeża w kontekście literatury kresowej II połowy XIX w., w: Polskie życie kulturalno-literackie od 1864 roku na ziemiach obecnej Ukrainy, red. M.  Kufel, Lublin 2017, s.215-274

Powroty do dzieciństwa, czyli o nostalgicznej podróży w czasie w poezji Juliana Tuwima (na wybranych przykładach), w: Julian Tuwim. Tradycja-recepcja- perspektywy badawcze, red. E.  Gorlewska, M. Jurkowska, K. Korotkich, Białystok2017, s. 173-202.

Etos obowiązku i poświęcenia. Powstanie styczniowe w twórczości Marii Konopnickiej, “Niepodległość i Pamięć” 2018,  r. XXV, nr 1 (61), s. 49-70.

Bolesne karty z dziejów Ukrainy “Hryhor serdeczny” Tomasza Teodora Jeża, “Teka Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych. Oddział PAN W Lublinie Commission Cultural Ties, t. XII, s. 63-74.

Stanisława Witkiewicza marzenia o Niepodległej, “Litteraria Copernicana” 2018, nr 1(25), s. 17-37.

Zakład

Zakład Literatury i Kultury II Połowy XIX w.

Funkcje

Kierownik Pracowni Historii Dramatu 1864-1939